- Advertisement -

Làm thế nào để ngăn ngừa và trị sẹo mụn hiệu quả?

Sau khi hết mụn, tổn thương do mụn gây ra trước đó có thể để lại sẹo mụn trên da. Sẹo mụn gây mất thẩm mỹ không kém gì mụn, nếu để lâu có thể trở thành sẹo rỗ và trở nên rất khó chữa trị. Vì vậy tìm hiểu các mẹo và phương pháp để ngăn ngừa sẹo mụn cũng như trị sẹo mụn là nhu cầu phổ biến của hầu như tất cả mọi người bị mụn.

Thường thì việc ngăn ngừa và trị sẹo mụn không phải là một liệu trình điều trị tách rời mà sẽ là một phần trong liệu trình điều trị mụn trứng cá tổng thể. Dù vậy, bài viết này sẽ tập trung đi sâu tìm hiểu sẹo mụn để có cái nhìn chi tiết hơn về nó.

Các loại sẹo mụn trứng cá

Theo một nghiên cứu được đăng bởi Tạp chí Da liễu Namira Hàn Quốc, sẹo mụn xảy ra ở 95% tổng số người bị mụn trứng cá. Sẹo mụn để lại trên da thường là các loại sẹo lõm như sau:

• Sẹo đáy vuông Boxcar: Loại sẹo này có những chỗ lõm rộng có các cạnh rõ ràng.
• Sẹo đáy nhọn Ice-Pick: sẹo đáy nhọn có đáy hẹp và sâu, gây ra vết rỗ trên bề mặt da.
• Sẹo đáy tròn Rolling: Những vết sẹo này có chỗ lõm rộng và các cạnh dốc.

Tuy hiếm hơn, nhưng mụn trứng cá cũng có thể để lại trên da sẹo lồi keloid hoặc sẹo phì đại hypertronic. Việc để lại sẹo mụn dạng lõm hay dạng lồi phụ thuộc nhiều yếu tố: cơ địa da, mức độ gây tổn thương của mụn, cách chăm sóc da phục hồi sau mụn…

Làm thế nào để loại bỏ sẹo mụn?

Sẹo mụn là một hậu quả phụ không mong muốn của các loại mụn trứng cá nặng. Loại bỏ sẹo mụn trứng cá có thể khó khăn, nhưng các biện pháp ngăn ngừa và lựa chọn điều trị phù hợp có thể giúp bạn ngăn ngừa sự hình thành sẹo mụn hoặc loại bỏ các vết sẹo mụn đã hình thành. Nếu bạn muốn loại bỏ sẹo mụn trứng cá của mình, có nhiều lựa chọn liệu pháp, bao gồm:

• Điều trị bằng steroid
• Cắt bỏ sẹo (punch excision)
• Mài da (Dermabrasion)
• Cắt đáy sẹo (subcision)
• Làm đầy (filler)
• Điều trị bằng Laser

Trước khi bạn có thể loại bỏ sẹo mụn hiệu quả, điều quan trọng là phải hiểu và xác định loại sẹo mụn bạn đang gặp phải để xác định phương pháp điều trị phù hợp nhất cho làn da của bạn.

• Sẹo teo và sẹo lõm rolling: Bệnh nhân thường thoát khỏi sẹo mụn ở loại này thông qua các kỹ thuật nâng cơ, lăn kim da, tái tạo bề mặt bằng laser và mài da hay vi kim sinh học.
• Sẹo phì đại: Để loại bỏ những vết sẹo mụn này có thể cần tiêm steroid tại chỗ, bôi gel silicon, lăn kim da, áp lạnh (cryotherapy) và phẫu thuật.
• Sẹo đáy vuông Boxcar và hay sẹo đáy nhọn Icepick: Bệnh nhân có thể được loại bỏ các loại sẹo mụn bằng cách tái tạo bề mặt bằng laser, mài da, thay da vùng sẹo (punch grafting), cắt đáy sẹo và cắt bỏ sẹo.

Làm thế nào để ngăn ngừa sẹo mụn

Bất kể loại da nào, ngăn ngừa sẹo mụn là chìa khóa quan trọng. Cho dù bạn có làn da mụn hay chỉ thỉnh thoảng bị mụn, đều có thể bị sẹo mụn. Nếu bạn đang tìm cách để giảm bớt sự xuất hiện của sẹo mụn và tránh để lại sẹo mụn trong tương lai, hãy sử dụng những mẹo trong bài này để giữ cho làn da của bạn mịn màng và sạch mụn.

Các số liệu thống kê có thể hơi đáng sợ; hơn 95 phần trăm bệnh nhân bị mụn trứng cá sẽ phát triển một số loại sẹo ở các mức độ khác nhau. Tuy nhiên, điều trị mụn trứng cá càng sớm, thì khả năng bạn bị sẹo do mụn trứng cá càng ít.

Cách tốt nhất để ngăn ngừa sẹo mụn là bắt đầu điều trị ngay sau khi mụn bắt đầu xuất hiện. Điều này sẽ ngăn ngừa mụn trứng cá nặng thêm phát triển và giúp loại bỏ các vết sẹo mụn cũng như thâm mụn.

Một trong những lời khuyên tốt nhất mà bất kỳ bác sĩ da liễu hay chuyên gia chăm sóc da đưa ra là hướng dẫn bệnh nhân không được tự ý gãi, bóp hay nặn vào da của họ. Bởi vì việc làm này không chỉ khiến da dễ nổi mụn hơn mà còn làm tăng đáng kể khả năng bị sẹo mụn.

Khi bạn lấy hoặc nặn mụn và tổn thương do mụn, vi khuẩn và các tế bào da chết, mảnh vụn khác có thể tiến sâu hơn vào lớp hạ bì. Điều này có thể nhanh chóng lây lan nhiễm trùng và phá hủy mô xung quanh, dẫn đến viêm quá mức. Tình trạng viêm càng nhiều, sẹo mụn càng nặng.

Tốt nhất là bạn để yên mụn như thế và thay vì nặn chúng, hãy đảm bảo duy trì chế độ làm sạch đúng cách của bạn. Trong trường hợp bạn rất muốn lấy nhân mụn ra, thì hãy để việc đó cho các chuyên gia da liễu.

Sẹo mụn hình thành như thế nào?

Những người bị mụn trứng cá nặng dễ bị sẹo mụn hơn. Khi tuyến bã nhờn tiết ra bã nhờn dư thừa, nó bị tắc nghẽn bởi các tế bào da chết và vi khuẩn P. acnes trên đường ra khỏi lỗ chân lông. Nếu sự tắc nghẽn xảy ra, lỗ chân lông sẽ sưng và viêm, và cuối cùng u nang sẽ vỡ sâu trong lớp hạ bì, phá hủy các mô da xung quanh; sau đó nó bị tấn công bởi các tế bào bạch cầu có nhiệm vụ chống lại nhiễm trùng. Những mô da bị phá vỡ sẽ được cơ thể cố gắng làm lành lại, tuy nhiên vùng da này không còn được tự nhiên mà chủ yếu là cấu trúc mô xơ, khác với vùng da bình thường, gọi là sẹo.

Sẹo lồi

Khi vết thương tự lành, cơ thể có thể sản xuất dư thừa collagen, một loại protein dạng sợi được thiết kế để cung cấp cho da sự dẻo dai và khỏe mạnh hơn. Tuy nhiên, quá nhiều collagen có thể dẫn đến một khối lượng mô lớn nằm trên bề mặt da. Đây được gọi là sẹo lồi hoặc sẹo phì đại. Loại sẹo này khá phổ biến ở nam giới.

Sẹo lõm

Ngoài ra còn có các vết sẹo teo, là những chỗ lõm trên bề mặt da nên gọi là sẹo lõm. Chúng phát triển khi có sự hao hụt của các mô da vùng mụn, do sự phá hủy collagen. Bề mặt da đè lên lỗ chân lông xẹp xuống không có điểm tựa, dẫn đến tình trạng da bị lõm xuống. Điều này phổ biến ở cả nam giới và phụ nữ, và thường xuất hiện phổ biến trên mặt.

Một sự thay đổi da khác ít gặp hơn do sẹo mụn gây ra là bệnh teo điểm vàng nang lông. Điều này được biểu hiện thông qua các nốt sần nhỏ màu trắng bao quanh các nang lông ở thân trên hoặc bắp tay. Những cục rắn màu trắng nổi lên này có thể tồn tại vĩnh viễn.

Da của bạn càng bị viêm nhiều, bạn càng có nhiều khả năng hình thành sẹo mụn. Mụn bọc, mụn mủ và mụn nang thường để lại các vết thâm và sẹo mụn nếu không được điều trị, trong khi mụn đầu trắng, mụn đầu đen và các tổn thương mụn không viêm khác không gây ra tổn thương như thế. Vết thủng càng sâu, bạn càng có nhiều khả năng bị sẹo.

Phân biệt thâm mụn và sẹo mụn

Điều quan trọng là phải hiểu sự phân biệt giữa thâm mụn và sẹo mụn. Một số bệnh nhân mụn trứng cá đối phó với chứng tăng sắc tố sau viêm (PIH). Nhiều bệnh nhân mụn trứng cá cho rằng các đốm đen sau khi điều trị tổn thương do mụn trứng cá để lại là sẹo, nhưng trên thực tế, đây là hiện tượng được gọi là chứng tăng sắc tố sau viêm – thâm mụn. Đây chỉ đơn giản là tàn tích của quá trình viêm tự nhiên của da. Những người có làn da sẫm màu hơn có thể nhận thấy các vết thâm mụn có màu nâu hoặc đen, trong khi những người có tông màu da nhạt hơn có thể thấy sự thay đổi màu sắc có màu hồng, đỏ hoặc thậm chí là màu tím. Bạn có thể thấy rằng những vết thâm mụn này dường như tạm thời biến mất khi bề mặt da được kéo căng nhẹ nhàng.

Các vết tăng sắc tố thâm mụn sau viêm có xu hướng mờ dần trong một khoảng thời gian, thường là trong vòng ba đến sáu tháng. Có các lựa chọn điều trị có thể đẩy nhanh quá trình làm mờ này, nhưng điều quan trọng nhất là tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời quá mức. Tia cực tím của mặt trời có thể làm đen da, khiến các mảng da có màu bất thường càng thêm đổi màu. Đảm bảo luôn thoa kem chống nắng trước khi ra khỏi nhà, ngay cả khi thời tiết u ám.

Ngược lại với thâm mụn thì sẹo mụn thực sự có thể tồn tại vĩnh viễn. Sẹo mụn là những vết lõm hay lồi có thể nhìn thấy trên bề mặt da do tổn thương collagen. Sẹo mụn có thể tự biểu hiện dưới nhiều dạng và hình dạng sẹo khác nhau.

Điều trị sẹo mụn

Một nghiên cứu lâm sàng được đăng bởi Viện Da liễu Namira Hàn Quốc đã xác định rằng có nhiều cách khác nhau để điều trị sự xuất hiện của sẹo mụn, từ thuốc mỡ bôi ngoài da đến tái tạo bề mặt bằng laser.

Điều trị bằng steroid

Tiêm steroid có thể làm giảm viêm và giúp làm phẳng các vết sẹo dày để giúp bề mặt da mềm mại và đều màu hơn. Việc này cần được thực hiện bởi bác sĩ da liễu hoặc chuyên gia y tế được cấp phép. Phương pháp điều trị mụn bằng steroid sẽ không cải thiện kết cấu của da nhưng có thể giúp giảm sự xuất hiện của mụn.

Cắt bỏ sẹo để hết sẹo mụn

Cắt bỏ sẹo mụn có thể là một phương pháp rất tốt để làm mờ sẹo mụn đáy nhọn. Bác sĩ sẽ cắt bỏ sẹo bằng dụng cụ khoét. Sau đó khâu vết lõm khu vực sẹo vừa bị loại bỏ bằng chỉ khâu. Chỉ khâu sẽ cho phép bác sĩ da liễu tập hợp các lớp hạ bì lại với nhau thành một đường thống nhất. Quy trình này có thể để lại một vết sẹo nhỏ, mờ nhưng thường có thể được loại bỏ bằng phương pháp mài da, tái tạo bề mặt bằng laser hoặc lột da bằng hóa chất.

Mài da vi điểm

Phương pháp điều trị mài da vi điểm Dermabrasion này bao gồm gây mê và làm lạnh vùng da bị ảnh hưởng, sau đó áp dụng một lưỡi dao quay sắc bén. Điều này giúp loại bỏ các mô sẹo bị hư hỏng.

Cắt đáy sẹo

Quy trình này yêu cầu chuyên gia hoặc bác sĩ da liễu phá đáy sẹo mụn bằng kim hoặc dao mổ nhỏ để cắt đứt các dải xơ cơ của mô sẹo. Một khi các dải này bị phá vỡ, sức căng sẽ bị suy giảm và collagen mới có thể hình thành để có bề mặt mịn hơn. Viện Da liễu Namira Hàn Quốc nói rằng phương pháp này không cần thời gian phục hồi, tuy nhiên, có thể thấy vết bầm xuất hiện trong khoảng 1-2 tuần. Kỹ thuật này thường có kết quả tốt nhất khi được kết hợp với các biện pháp khác, chẳng hạn như điều trị bằng laser.

Làm đầy sẹo bằng chất làm đầy

Nhiều bệnh nhân mụn trứng cá chọn sử dụng chất làm đầy filler để điều trị sẹo mụn. Chất làm đầy filler có thể giúp lấp đầy những chỗ lõm nông để lại, và những chất làm đầy da này có thể mang lại kết quả tức thì kéo dài đến một năm. Có nhiều loại chất làm đầy được sử dụng để thực hiện thủ thuật này; một số bác sĩ da liễu thậm chí có thể cấy mỡ của bệnh nhân từ một phần cơ thể vào vết sẹo.

Điều trị bằng Laser

Nhiều người có sẹo mụn nghiêm trọng tìm đến các lựa chọn tái tạo bề mặt bằng laser. Trong những thập kỷ trước, laser CO2 đã được sử dụng để tái tạo bề mặt da. Tia laser sẽ loại bỏ từng lớp da bị tổn thương để tạo điều kiện cho da mới phát triển. Thật không may, phương pháp tái tạo bề mặt này có thể dẫn đến các tác dụng phụ, bao gồm đổi màu da, chàm, nhiễm trùng và sưng tấy. Để tránh những tác dụng phụ này, hệ thống lazer CO2 xung và quét đã được sử dụng để kiểm soát tia laser tốt hơn.

Ngoài ra còn có các hệ thống laser không bóc tách, nhắm vào lớp hạ bì trong khi vẫn giữ nguyên lớp biểu bì. Các hệ thống này an toàn hơn với ít tác dụng phụ hơn, nhưng không phải lúc nào cũng hiệu quả. Tái tạo bề mặt bằng laser có thể cải thiện đáng kể sự xuất hiện của sẹo mụn, nhưng những vết sẹo rất sâu không thể được loại bỏ hoàn toàn.

Peel da hóa học

Peel da hóa học hay lột da hóa học là một lựa chọn điều trị phổ biến cho sẹo mụn. Các chuyên gia chăm sóc da thoa một loại axit mạnh lên da để giúp làm bong lớp trên cùng và giảm sự xuất hiện của sẹo mụn. Một trong những cách lột da bằng hóa chất phổ biến nhất liên quan đến axit glycolic. Giải pháp này loại bỏ lớp da trên cùng, cho phép một lớp da mới phát triển qua. Lột da hóa học không phù hợp với mọi loại da hoặc vết sẹo. Những người có làn da sẫm màu nên tránh lột da vì nó có thể làm sáng sắc tố của vùng da mới chữa lành, tạo ra sự tương phản rất lớn giữa vùng đó và phần còn lại của khuôn mặt.

Những phương pháp điều trị kể trên có thể được dùng độc lập hoặc kết hợp tùy thuộc tình trạng sẹo mụn và cơ địa da của người bệnh để mang lại hiệu quả trị sẹo mụn tốt nhất. Hầu như tất cả mọi người bị mụn trứng cá đều gặp phải các vết thâm và sẹo ở một mức độ nào đó, nhưng với những phương pháp điều trị mụn không ngừng cải tiến, việc ngăn ngừa và điều trị sẹo trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.

Những gì bạn có thể làm đối với sẹo mụn

Nếu bạn đang cân nhắc điều trị sẹo mụn cho các vết thâm và vết lõm để lại sau mụn, điều quan trọng là bạn phải cân nhắc chế độ chăm sóc da hiện tại của mình.

Nếu bạn đang sử dụng các biện pháp khắc phục tại nhà, bạn có thể làm cho tình trạng mụn của bạn trở nên tồi tệ hơn.

Hydrogen peroxide có tác dụng với mụn trứng cá không? Không, và nó có thể làm bỏng da và làm cho vết sẹo của bạn tồi tệ hơn.

Lưu huỳnh có chữa được mụn không? Nó có thể hữu ích, nhưng cũng có thể làm khô da và khiến da trở nên tồi tệ hơn.

Chế độ ăn uống của bạn và mụn trứng cá có liên quan không? Có đấy.

Cách tốt nhất để điều trị sẹo mụn là phòng ngừa. Đảm bảo làm sạch da mặt hàng ngày bằng giải pháp điều trị mụn trứng cá nhẹ nhàng như Namira, sẽ giúp da mặt bạn sạch sẽ và thông thoáng mà không có tác dụng phụ nghiêm trọng.