Tác hại của tia cực tím đối với da

By admin Last updated Mar 16, 2021

- Advertisement -

TÁC HẠI CỦA TIA CỰC TÍM ĐỐI VỚI DA ĐÁNG SỢ RA SAO?

Một lượng nhỏ bức xạ tia cực tím (UV) để sản xuất vitamin D để giữ cho xương và cơ bắp khỏe mạnh, nhưng da có thể bị bỏng chỉ sau 15 phút tiếp xúc với ánh nắng mùa hè. Tuy nhiên tác hại của tia cực tím với da tiềm ẩn nhiều nguy cơ xấu hơn cộng dụng của nó.

Năm 2009, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã phân loại toàn bộ phổ tia cực tím và việc sử dụng phòng tắm nắng là chất gây ung thư cho người, xếp chúng vào cùng loại với amiăng và thuốc lá. Phần lớn các ca ung thư da ví dụ như ở Úc được cho là do tiếp xúc với bức xạ UV trong ánh sáng mặt trời.

Mặt trời phát ra ba loại bức xạ UV khác nhau: UVA, UVB và UVC. Trong khi tia UVC được lọc bởi tầng ozone, 10% tia UVB và 95% tia UVA đến được bề mặt trái đất.

Tác động của tia UV đối với da phần lớn phụ thuộc vào loại tia UV (tỷ lệ của UVB và UVA), số lượng và cường độ của tia UV, và giai đoạn mà các tế bào trên da đang ở trong quá trình phân chia và đổi mới bình thường. Các tác động thường thấy là gây đen xạm da, nám da, kích ứng da…và nặng nhất là ung thư da. Cùng tìm hiểu cơ chế gây ung thư da của tia cực tím:

Tia UV có thể tạo ra một số tác động bên trong tế bào bao gồm các loại tổn thương DNA hay AND (Axit đêoxiribonucleic) cụ thể trong tế bào da khi tiếp xúc với tia cực tím quá mức. Một số loại tổn thương DNA và nucleotide oxy hóa, và việc các tế bào không thể sửa chữa tổn thương này có thể thúc đẩy tế bào đột biến, dẫn đến sự phát triển của ung thư da.

Với một số bệnh ung thư phát triển trên da tiếp xúc với ánh nắng quá nhiều, tổn thương DNA có thể được xác định thông qua các đột biến DNA đặc hiệu với tia cực tím trong khối u.

Tuy nhiên, việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời không gây bỏng rát vẫn có thể làm tổn thương các tế bào da. Nghiên cứu cho thấy rằng việc tiếp xúc thường xuyên với bức xạ UV hàng năm cũng có thể dẫn đến ung thư da.

Khi các tế bào đang tích cực phân chia và tăng sinh, chúng đặc biệt dễ bị tổn thương DNA. Vì vậy, các tế bào được trang bị các cơ chế để đáp ứng và sửa chữa các tổn thương DNA bên trong tế bào để khôi phục cấu trúc DNA trước khi chúng tiếp tục phân chia.

Các tế bào phản ứng bằng cách trì hoãn sự tiến triển trong chu kỳ tế bào thông qua sự hợp tác của các điểm kiểm tra chu kỳ tế bào và một số con đường sinh hóa. Điều này cho phép có đủ thời gian để sửa chữa trước khi các giai đoạn quan trọng của quá trình phân chia tế bào tiến hành.

Để giảm khả năng tiếp xúc với tia UV, hãy sử dụng kem chống nắng có chỉ số chống nắng cao, chống nước, ngăn chặn cả tia UVA và UVB và thoa lại sau mỗi hai giờ.

Trong trường hợp tổn thương DNA quá nghiêm trọng, các tế bào sẽ tự tiêu diệt, ngăn không cho DNA bị tổn thương được chuyển sang các tế bào con.

Nếu các điểm kiểm tra này bị lỗi và không trì hoãn tiến trình chu kỳ tế bào để có thể sửa chữa, thì kết quả có thể là sự gia tăng đột biến DNA và khiếm khuyết nhiễm sắc thể. Điều này có thể gây ra sự phát triển không kiểm soát, sự biến đổi của tế bào và sự phát triển của ung thư.

Trong bệnh di truyền hiếm gặp xeroderma pigmentosum (XP), gây ra bởi các khiếm khuyết trong một số gen sửa chữa DNA bình thường, bệnh nhân có tỷ lệ ung thư da tăng khoảng 3000 lần. Điều này nhấn mạnh mức độ quan trọng của quá trình phản ứng và sửa chữa DNA đối với tổn thương DNA do tia cực tím gây ra.